Kiedy zaczęła się historia VR ?
Choć może się to wydawać nieprawdopodobne to historia VR ma swoje początki na długo przed wymyśleniem komputerów.
Wirtualna rzeczywistość (VR, virual reality) to sposób tworzenia iluzji która ma dać nam wrażenie że przenosimy się do miejsca gdzie nas fizycznie nie ma. Dzisiaj dzięki komputerom, goglom VR, rękawicom haptycznym i specjalnym bieżniom ta iluzja staje się coraz bardziej realna.
Lecz kto był pionierem tej dziedziny? Od czego się to wszystko zaczęło? O tym poniżej.
Pierwsze próby w XVII wieku ?!
Termin VR kojarzony jest głównie ze światami wygenerowanymi za pomocą komputera, jednak to malarze jako pierwsi spróbowali oszukać nasze zmysły tworząc ogromne obrazy zwane panoramami. Obrazy te miały wypełniać całe pole widzenia widzów dzięki czemu czuli się oni częścią jakiegoś historycznego wydarzenia.
Wg wikipedi pierwszy tego typu obraz powstał w Chinach w XVII w. Polskim przykładem jest Panorama Racławicka namalowana pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka w 1894 r. Obecnie eksponowana we Wrocławiu.
Pierwsze okulary VR – 1838 – Stereoskop
W 1838 r angielski fizyk Cherles Wheatstone zbudował aparat do przestrzennego oglądania obrazów. Urządzenie dawało iluzję widzenia przestrzennego. W uproszczeniu nasz mózg „czuje” głębię ponieważ każde z oczu widzi ten sam obraz pod nieco innym kątem, następnie przetwarza dwa dwuwymiarowe obrazy w jeden trójwymiarowy.
Z biegiem czasu konstrukcja została uproszczona i udoskonalona. Dzisiejsze okulary VR ciągle wykorzystują tą samą zasadę.
Technologia wirtualnej rzeczywistości na dobre zaczęła się rozwijać dopiero w XX. Wraz z nadejściem elektroniki i komputerów.
Pierwszy symulator lotów – 1929 – Link Trainer
Kontynuując wyprawę po oszukiwaniu zmysłów nie można pominąć pierwszego symulatora lotniczego.
Edwart Link stworzył go ponieważ….. nie stać go było na szkolenie dla pilotów. Pierwszy prototyp wyglądał jak duża drewniana zabawka. Zabawka która dokładnie odwzorowywała wskazania instrumentów pokładowych i ruchy samolotu. Na początku większość wyprodukowanych egzemplarzy trafiła do parków rozrywki. Dopiero w 1934 r wojsko amerykańskie zamówiło 6 symulatorów aby ćwiczyć pilotów w nawigowaniu samolotem jedynie wg wskazań instrumentów pokładowych. Podczas II Wojny Światowej pojawiły się kolejne zamówienia i przeszkolono w ten sposób 500 000 pilotów.
Jeśli chcielibyście zobaczyć ten symulator na własne oczy jeden jest dostępny w muzeum lotnictwa w Pradze
Historia VR – pierwsze działające na (prawie) wszystkie zmysły – 1956 – Sensorama
Według patentu z 1962r urządzenie posiadało stereoskopowy wyświetlacz 3D, głośniki stereo, wentylatory, wibrujące krzesło i … generator zapachów! Heiling skonstruował również kamerę 3D, którą samodzielnie nakręcił 6 filmów wyświetlanych w urządzeniu. Sensorama ciągle jest na sprzedaż jeśli macie 1 500 000$ na drobne wydatki.
Urządzenie nie odniosło sukcesu. Powodów było kilka, obsługiwała tylko jednego widza a koszt produkcji filmów 3D był za wysoki. Heilig stworzył więc wersję miniaturową tak powstały pierwsze okulary z zamontowanymi ekranami. Telesphere mask potrafiły wyświetlać obraz 3D i dźwięk stereo. Od dzisiejszych konstrukcji różni je jedynie brak śledzenia ruchu głowy.
Pierwsze okulary ze śledzeniem ruchów głowy – 1961 – Philco
Philco Corporation na potrzeby wojska opracowało gogle VR połączone z kamerą. Zestaw zawierał ekran dla każdego oka, magnetyczny system śledzenia i kamerę. Ruch głowy przenoszony był na ruch kamery, pozwalając w ten sposób użytkownikowi naturalnie rozglądać się po otoczeniu.
Pierwsze gogle VR z komputerowo wygenerowanym światem –1968 – Miecz Damoklesa
Urządzenie zbudowane przez Ivana Sutherlanda pierwszy raz w historii wirtualnej rzeczywistości wykorzystywało komputer do generowania obrazu a nie kamerę. Urządzenie było duże i ciężkie. Aby użytkownik mógł z niego swobodnie korzystać zostało przyczepione do sufitu na specjalnym ramieniu. Twórca nieco humorystycznie nazwał urządzenie Mieczem Damoklesa.
Pierwsze rękawice, kombinezon i oprogramowanie do wspólnego przebywania w VR – 1986 – VPL
Założyciel VPL Research – Jaron Lanier uważany jest za osobę która spopularyzowała dzisiejsze znaczenie terminu wirtualna rzeczywistość. Firma opracowała wiele rozwiązań na których do dziś wzorują się twórcy sprzętu do VR. Pierwszy zestaw zawierał okulary VR i rękawicę pozwalającą manipulować wirtualnymi obiektami i komputer. Następnie opracowano zestaw pozwalający dwóm osobom przebywać w tym samym wirtualnym świecie. W okolicach 1989 r firma opracowała kombinezon śledzący ruchy całego ciała. Firma zbankrutowała w 1990r.
Pierwsze automaty do salonów i pierwsze zmagania muli w – VR 1991 – Viruality
Sprzęt do wirtualnej rzeczywistości ciągle był drogi i duży, dlatego firma założona w 1987 roku przez Jon’a Waldern’a skupiła się na tworzeniu urządzeń dla salonów arcade. Wyprodukowała w sumie kilka wersji swojego urządzenia. Można było je połączyć tworząc pierwsze zestawy do rozgrywek mulitiplayer w VR.
Okulary VR za 200$ – 1993 – SEGA
1993 roku Sega zaprezentowała prototyp swojego zestawu HMD. Cenę ustalono na 200$ niestety premiera była kilkukrotnie przesuwana. Ostatecznie w 1994 roku Sega anulowała projekt. Tom Kalinske tłumaczył to problemami z wyeliminowaniem choroby lokomocyjnej u użytkowników.
Pierwszy mobilny zestaw VR – 1995 – Virtual Boy
Konsola była promowana jako pierwszy przenośny zestaw oferujący obraz 3D. Podczas premiery można było go kupić za 180$. Mimo kilkukrotnych obniżek ceny Nintendo Virtual Boy nie odniósł sukcesu, głównymi powodami była mała ilość obsługiwanych gier, waga urządzenia (0,75 kg) i ekran wyświetlający jedynie czerwono-czarną grafikę.
Pierwszy zestaw dla zwykłych użytkowników – 1995 – VFX1
1995 był dobrym rokiem dla fanów wirtualnej rzeczywistości. W końcu pojawił się produkt na który mógł sobie pozwolić przeciętny gracz. Zestaw VFX1 od firmy Forte Technologies kosztował 599$. Wyposażony w dwa ekrany LCD o rozdzielczości 263×230 wyświetlał 256 kolorów i oferował użytkownikowi 45’ pola widzenia. Zestaw posiadał mikrofon, słuchawki, specjalny kontroler i śledzenie ruchów głowy. Lista gier też wyglądała obiecująco: DOOM, Quake, Heretic czy Duke Nukem 3D. Ten zestaw był końcem pewnej ery w rozwoju VR.
Jaki tu spokój na na naw VR nic się nie dzieje na na na 1995 – 2010
W tym okresie nie dzieje się nic spektakularnego w dziedzinie wirtualnej rzeczywistości z użyciem gogli. Cała branża porzuca wręcz ideę VR. Nic zresztą dziwnego bo na rynku gier i sprzętu komputerowego dzieje się bardzo dużo. Komputery i konsole stają się coraz doskonalsze i przystępne cenowo. Pozwala to deweloperom stworzyć tytuł dzisiaj kultowe: Quake, Half-Life, Unreal, Final Fantasy VII, Tomb Raider, Diablo, StarCraft. Czyżby historia VR miałaby się tu zakończyć?
1999 – Matrix
Dlaczego w tym zestawieniu pojawił się film? Bo opowiadał o VR w czasie gdy wszyscy o nim zapomnieli! Matrix nie był pierwszą produkcją poruszającą temat wirtualnej rzeczywistości. W 1982 roku można było zobaczyć film TRON, 10 lat później Kosiarza Umysłów. Jednak to właśnie dzięki Matrixowi temat został zaprezentowany szerszej publiczności. W 2001 roku mogliśmy też oglądać polsko-japońską produkcję „Avalon” wyreżyserowaną przez Mamoru Oshiiego ( Ghost in the shell). Porusza ona bardzo podobny wątek jednak ostatecznie film z Małgorzatą Foremniak ( Na dobre i na złe) nie odniósł tak spektakularnego sukcesu jak film braci Wachowskich
Sterujemy grami bez kontrolerów! – 2009 -2011 – Kinect
W 2009 Microsoft prezentuje „Project Natal” technologię pozwalającą odczytywać ruchy użytkownika i przenosić ją do wirtualnego środowiska. Odbywa się to bez jakichkolwiek kontrolerów. W 2011 roku projekt trafił do sprzedaży pod nazwą Kinect. W 2005 premierę miało Nintendo Wii ale tu dalej był wymagany kontroler, tak samo w wydanym w 2011 roku PlayStation Move. Mimo że termin VR kojarzony jest już w tym czasie z zestawem zawierającym gogle VR to technologia zastosowana w tych urządzeniach przydała się do opracowania śledzenia w dzisiejszych zestawach wirtualnej rzeczywistości.
2012 – Historia odrodzenia wirtualnej rzeczywistości.
Historia powstania oculus rifta niesamowicie przypomina tę znaną z Microsoftu, Apple czy Facebooka. Młody chłopak w wieku 17 lat konstruuje w garażu sowich rodziców PR1 – pierwszy prototyp gogli VR. Po kliku poprawkach 6 generacja jest na tyle udana że postanawia zebrać na Kickstarterze środki na wyprodukowanie 100 szt. Pomysł zauważyli i wsparli dobrym słowem giganci branży John Carmack (twórca Doom’a i Quake) i Gabe Newell (Half-Life , właściciel STEAM). Ostatecznie użytkownicy Kickstartera wsparli pomysł Palmera Luckey’a kwotą 2,4 milonów dolarów.
Po 601 dniach działalności firma Oculus zostaje kupiona przez Facebook za bagatela 2 miliardy dolarów.
2019 – Historia VR lubi się powtarzać.
Mam wrażenie że znów mamy okres przestoju w tej branży. Dwóch dużych graczy HTC i Oculus ciągle usprawniają swoje produkty ale dale pozostają sprzętem dla nielicznych. Składa się na to kilka powodów, relatywnie duży koszt, mała ilość produkcji ( lub słabej jakości) i wrażania nie spełniające oczekiwań. Ciągle to nie jest ten poziom imersji który widzieliśmy w filmie Ready PLayer One. Zobaczmy co czas przyniesie. Jednego jestem pewien: ciąg dalszy tej historii nastąpi!
